Obrona prawdy – europejska odpowiedź na narastającą falę dezinformacji
08.12.2025
Udostępnij
Dezinformacja jako zagrożenie dla demokracji, przedstawienie działań Unii Europejskiej – od edukacji młodzieży po projekty takie jak EDMO i EUvsDiSiNFO – mające na celu budowanie odporności społecznej wobec manipulacji informacyjnych. – zachęcamy do zapoznania się z poniższym artykułem autorstwa stażystki Punktu EUROPE DIRECT Mińsk Mazowiecki.
„Jako studentkę kierunku Europeistyka na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie bardzo interesuje mnie funkcjonowanie Unii Europejskiej, różnice międzykulturowe między państwami oraz historia powstawania Wspólnot Europejskich. W poprzednim roku akademickim uczestniczyłam w programie wymiany studenckiej Erasmus+, przez 5 miesięcy studiowałam mój kierunek na włoskiej uczelni w mieście Foggia na południu Włoch. Wyjazd za granicę na studia stał się przełomowy - znacznie pogłębił moją wiedzę na tematy takie jak integracja europejska i system działania Unii, ale również otworzył drzwi na nowe doświadczenia. Erasmus+ pozwolił mi zobaczyć Europę „od środka”, nawiązać znajomości z ludźmi z różnych krajów. Zdobyte doświadczenie podczas tego czasu jeszcze bardziej rozbudziło we mnie motywację do działania do zgłębiania tematów związanych z Unią Europejską, ponieważ pozwolił mi doświadczyć jej różnorodności i współpracy w praktyce, a nie tylko w teorii. Dezinformacja jest jednym z takich tematów (...)” – Salomea Kozubowska
Zjawisko dezinformacji jest stałym elementem funkcjonowania społeczeństw, obecnym od zarania cywilizacji i kształtowania struktur społecznych, choć często bywa bagatelizowane w debacie publicznej.
W dzisiejszych czasach, kiedy media społecznościowe stały się częścią naszego życia, olbrzymi napływ łatwo dostępnej informacji często potrafi przytłoczyć człowieka i odnalezienie źródła prawdy wydaję się być coraz trudniejsze.
Warto natomiast zacząć od próby zdefiniowania pojęcia dezinformacji. Jak podaje oficjalna stroni Rady Unii Europejskiej – „Dezinformacja to fałszywe lub wprowadzające w błąd treści rozpowszechniane z zamiarem oszukania bądź osiągnięcia korzyści ekonomicznych lub politycznych”[1]. Wskazane zjawisko jest celową manipulacją informacyjną, w większości wypadków ma cel polityczny czy ekonomiczny, gdyż nieprawdziwe treści są kierowane do przeciętnych ludzi, wśród których rodzi wrogość i konflikty na płaszczyźnie światopoglądowej – zatem jest to najważniejszy cel rozpowszechniania dezinformacji. Natomiast głównym jej skutkiem jest niszczenie systemu demokratycznego, gdyż szerzenie nieprawdziwych treści w kwestiach politycznych prowadzi do daleko idących konsekwencji dla wartości, tak przecież ważnych w naszej kulturze – praw człowieka, wolności, braterstwa.
Skala dezinformacji stanowi ogromny problem w naszym społeczeństwie, choć czasami może się wydawać nieistotna na tle innych wydarzeń, jednak coraz częściej nie zdając nawet sobie z tego sprawy padamy ofiarami manipulacji informacyjnych.
Najbardziej narażoną grupą na poddanie się manipulacjom dezinformacyjnym są najmłodsi – tzw. generacja Z – współczesna młodzież, która najmocniej jest powiązana ze światem wirtualnym. Zgodnie z badaniami Parlamentu Europejskiego z końca 2024 roku, aż 76% młodych ludzi (kategoria wiekowa 16 - 30) już mieli styczność z dezinformacją, a 82% Europejczyków uważa, że dezinformacja jest poważnym zagrożeniem dla demokracji [2]. To właśnie najmłodsze pokolenie, będące w trackie rozwoju i poznawania siebie, najbardziej odczuwa powszechność dezinformacji, co stanowi ogromny problem dla rozwoju krytycznego myślenia wśród przyszłych pokoleń.
Wspólnota Europejska na przestani ostatnich lat prowadzi wachlarz projektów i badań mających na celu zwalczanie dezinformacji oraz rozwój, wspomnianego wcześniej krytycznego myślenia, które jest niezbędne dla ludzi wchodzących w dorosłość. Już od dłuższego czasu Unia Europejska inwestuje w programy edukacyjne i kampanie społeczne, aby młodzież potrafiła rozpoznawać manipulacje informacyjne i krytycznie analizować treści. Projekty takie jak unijny dialog młodzieżowy umożliwiają młodym ludziom bezpośredni wpływ na kształtowanie polityki w obszarze rozpoznawania treści prawdziwych, czy manipulacji informacyjnych oraz kształtowania krytycznego myślenia [3]. Szanse na udział w europejskim dialogu młodzieżowym ma każdy młody Europejczyk – strona internetowa „European Youth Portal” udziela wszystkich niezbędnych informacji na ten temat oraz informuję o mnóstwie innych inicjatyw skierowanych do młodych, które mają skutkować rozwojem społeczeństwa opartego na wiedzy.
Instytucje wspólnotowe pracują nad opracowywaniem szeregu inicjatyw zwalczających dezinformacje w Internecie, jak na przykład obserwatorium EDMO – Europejskie Obserwatorium Mediów Cyfrowych, które zajmuję się weryfikacja faktów w mediach społecznościowych oraz zatrudnia ekspertów posiadających wiedzę fachową w dziedzinie dezinformacji w Internecie [4].
W obliczu aktualnych wydarzeń na świecie i przede wszystkim w Europie szansa padnięcia ofiarą dezinformacji coraz bardziej wzrasta – poprzez ilość informacji, która do nas codziennie wpływa, przeciętny człowiek niestety nie podoła samodzielnie – dlatego właśnie istnieją przeróżne inicjatywy, służące pomocą obywatelom. Jednym z największych ośrodków działających w walce z dezinformacją, jest unijna strona internetowa EUvsDiSiNFO, na której można znaleźć mnóstwo artykułów obalających propagandę. Projekt ten monitoruje, identyfikuje i reaguje na aktualne wydarzenia odbywające się w Europie, kontrowersyjne kwestie, które są bardzo mocno nagłaśniane z różnych powodów politycznych etc., EUvsDiSiNFO działa w imieniu przekazywania obywatelom rzetelnie sprawdzonych i tylko prawdziwych informacji.
[1] "Dezinformacja a odporność demokratyczna", Consilium – Rada UE, dostęp: 16.11.2025.
[2] „Strengthening young Europeans’ critical thinking skills in the face of disinformation”, VoxEurop, 13 czerwca 2025.
[3] „Co to jest dialog młodzieżowy UE?”, EU Youth Portal, dostęp: 16.11.2025.
[4] „Online Disinformation”, Digital Strategy – Komisja Europejska, dostęp: 16.11.2025.
