Miasto Mińsk Mazowiecki

IX Dni Kultury Żydowskiej za nami!

Potrzeba obcowania z pięknem, satysfakcja, jaką daje praca twórcza, świadomość współtworzenia kulturowego dziedzictwa i współuczestniczenia w nim, autoterapia i wreszcie artystyczne działanie jako wyraz wiary w idee, wartości lub głos w dyskusji na temat ważnych kwestii społecznych… Sztuka realizuje różne cele, choć służy także samej sobie. Artysta uzewnętrznia w działaniu twórczym własne emocje, ale i pomaga innym wydobyć je z siebie i przeżyć, indywidualnie lub we wspólnym doświadczeniu. Różne wymiary sztuki i artystycznych działań były w tym roku tematem wiodącym 4-dniowego programu Dni Kultury Żydowskiej. 

Wśród tegorocznych gości była Guta Tyrangiel, mińszczanka, obecnie obywatelka Izraela, która doświadczyła trudnego losu żydowskiego dziecka i przeszła przez doświadczenia związane z obozem pracy przymusowej Kopernik w Mińsku Mazowieckim. W rozmowie z Ewą Borkowską opowiedziała o tym, jak malarstwo pozwoliło jej przepracować własne doświadczenia. Spotkanie w Miejskiej Bibliotece Publicznej wzbogaciła miniwystawa prac autorskich Guty Tyrangiel, a także film, w którym życiu matki przygląda się córka Patrycja. Bycie Żydówką w czasie wojny oznaczało zagrożenie śmiercią, więc nie być Żydówką to było pragnienie, które mogło się ziścić tylko pod fałszywą tożsamością. Uczestnicy spotkania mieli szansę posłuchać, jak niełatwe jest dojrzewanie do uznania prawdziwej tożsamości.  

Kolejny gość, Zbigniew Komorowski, dziennikarz, pasjonat historii polskich Żydów, autor książki „Sztetl Koluszki”, podczas spotkania w Muzeum Ziemi Mińskiej opowiadał o własnej pracy w odkrywaniu m.in. historii rodziny Tyrangielów. A jej los na szerszym tle świata mińskich Żydów zaprezentował Piotr Nowicki z Towarzystwa Przyjaciół Mińska Mazowieckiego. Piotr przygotował unikatową prezentację zdjęć przedwojennego i wojennego Mińska, jakie udało mu się zdobyć dzięki internetowym poszukiwaniom. Z pasją opowiadał o docieraniu do zdjęć, o identyfikowaniu przestrzeni mińskiego sztetla, o budynkach i ludziach, którzy ocaleli w fotografii, choć już nie w życiu. Emocjonalne zaangażowanie uczestników spotkania potwierdzało, że była to ważka podróż w przeszłość naszego miasta. 

Amerykanka Joy Victor od lat pracuje nad artystycznym upamiętnieniem filozofa Abrahama Joszui Heschela. Odwiedziła nas, by opowiedzieć o swojej pracy. Wielkoformatowa mozaika to nie lada wyzwanie! A dlaczego Abraham Joszua Heschel? Ten potomek mińskich Żydów to postać niezwykle ważna dla teologicznej i filozoficznej myśli XX wieku. Sylwetkę filozofa, który był bohaterem IV DKŻ, przypomniała nam Ewa Borkowska. Wieczór, któremu patronował filozof, to także wieczór tańca. Któż by pomyślał, że będziemy tańczyć z byłą tancerką baletu nowojorskiego? Wspólnotowe żydowskie tańce, znane nam trochę choćby z musicalu „Skrzypek na dachu”, sprawiły wszystkim dużo radości. Radziliśmy sobie niemal tak dobrze, jak Kuba Chocholski, Inez Smuga i Wiktoria Wąsowska z La Flaci w pięknej i nostalgicznej tanecznej opowieści o życiu w żydowskim miasteczku. Wszystkim nam należał się słodki poczęstunek.

To jednak nie wszystkie artystyczne spotkania. Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 4 pracowali twórczo na warsztatach komiksu z Wojtkiem Cichoniem. Ich bohaterem był młody żydowski uczeń Izajasz Wajner, któremu edukację przerwała wojna i Holocaust. Młodzi ludzie rysowali i rozmawiali o historii miasta. Zaś w sobotę 7 października odbyły się otwarte warsztaty wycinanki żydowskiej z Anną Wencel, edukatorką Żydowskiego Muzeum Galicja w Krakowie, która pokazała także własne prace i opowiedziała o znaczeniu tego twórczego działania dla kultury żydowskiej. Podczas spotkania w Muzeum Ziemi Mińskiej wręczyliśmy także nagrody w konkursie wycinanek ogłoszonym dla uczniów szkół podstawowych. A byli to: 

w kategorii kl. 1-3:

1. m. - Zosia Wasilewska SP6 

w kategorii kl. 4-6:

1. m.  - Karolina Chłopik SP 6,
2. m. - Oliwia Ptaśkiewicz SP2,
3. m. - Veronika Antonenko SP2; 

w kategorii klas 7-8:

1. m. - Nikola Piórkowska SP2,
2. m. - Julia Sarna SP2,
3. miejsce - Amelia Gelo SP1.)

Dni Kultury Żydowskiej zamknęliśmy piosenką. Miejski Dom Kultury, kolejny partner naszych wydarzeń, zaprosił mińszczan na koncert piosenek Wiery Gran, muzy warszawskiego getta. Nostalgiczne piosenki, opowieść o życiu i karierze artystki zamknęły IX Dni Kultury Żydowskiej.

Było nam bardzo miło Państwa gościć! Serdecznie dziękujemy za Waszą obecność.

Justyna Radomińska
Bliscy i Oddaleni